Zit jouw dikke buik ook tussen je oren?

‘Mijn hele familie is te zwaar’, hoor ik af en toe. ‘We worden al dik van de geur van appeltaart.’

Is dat echt zo? Is overgewicht erfelijk bepaald of zijn slechte voedingsgewoonten je met de paplepel ingegoten, waardoor alle kinderen uit het gezin als gevolg daarvan wat dikker zijn?

De ‘schuld’ van een dikke buik wordt vaak bij een slap karakter gelegd. ‘Dan moet je maar wat minder eten.’ Uiteraard helpt dat, maar er zijn meer factoren die een rol spelen. In het vorige blog vertelde ik je meer over darmbacteriën (hoe een broodje poep je van je vetzucht afhelpt). Deze week meer over genetische aanleg. Je erfelijke materiaal dus.

In 1987 werden de gegevens bekend van een groot Deens onderzoek. Albert Stunkard had het gewicht van geadopteerde kinderen vergeleken met dat van hun biologische ouders én dat van hun adoptieouders.

Wat bleek?

De BMI[1] van de kinderen had veel meer overeenkomsten met die van hun biologische ouders. Conclusie: genen hebben meer invloed op het gewicht dan voeding en beweging.

Dus het is allemaal de schuld van mijn (voor)ouders?

Nou nee, dat is te kort door de bocht. Het onderzoek vond plaats vóór de obesitasepidemie die daarna ontstond. En je genen veranderen niet zo snel. Voedings- en beweegpatronen wel. Toch is het nog steeds een populair onderwerp voor studie.

Inmiddels zijn er ongeveer honderd genen gevonden, die van invloed zijn op onze hormoonhuishouding en vet- en energiestofwisseling. Volgens onderzoeker Zillikens (internist in het Erasmus MC in Rotterdam) is overgewicht voor zo’n 40 tot 70 procent erfelijk bepaald. Ongeveer de helft dus. Dus blame je vader óf moeder, maar niet allebei.

Obesitas zit tussen je oren

In de studies die na dat van Stunkard volgden, werd duidelijk dat de hersenen van mensen met overgewicht anders werken dan die van slanke mensen. Daardoor verlopen sommige mechanismen bij hen anders, zoals eetlust, de aanmaak van vetcellen, de suikerhuishouding, stemming en stress. Als gevolg van die andere mechanismen kun je te dik worden. Obesitas kan dus tussen je oren zitten. Letterlijk.

Wat kan ik met die informatie?

Jammer genoeg nog niet zo heel veel. De verwachting is dat er medicatie zal komen die vooral het buikvet gaat bestrijden. Want buikvet is het meest risicovol voor je gezondheid. Tot die tijd kun je je bezighouden met de resterende 30 toto 60% die je zelf in de hand hebt door je voeding en leefstijl aan te passen. Niet door crashdiëten en overdadig sporten, maar door wat simpele aanpassingen en lekker bewegen.

Meer weten?

Je weet me te vinden.

Bronnen:

• ‘Lichter’ van William Cortvriendt
• volkskrant.nl (Maarten Keulemans

[1] De Body Mass Index (BMI) is een index voor het gewicht in verhouding tot lichaamslengte. De BMI geeft een schatting van het gezondheidsrisico van je lichaamsgewicht.